Alcoholhulp in 2010

Alcoholhulp kende een stijgend aantal bezoekers tijdens 2010 (zie verder bij ‘statistieken’), wat erop wijst dat de website naast het aanbod op gebied van online hulpverlening ook een informatieve en preventieve functie vervult.

Bezoekers Alcoholhulp

De website kreeg 145.587 bezoekers tijdens 2010, bijna 40.000 meer dan in 2009. De populairste pagina’s in het informatieve gedeelte waren: ‘zelftest’, ‘lichamelijke effecten en risico’s’, ‘soorten problematisch gebruik’, ‘psychische effecten’, ‘risico’s van stoppen’, ‘ondersteunende medicatie’ en ‘persoonlijke ervaringen’.

De overgrote meerderheid van de bezoekers kwam via Google. De belangrijkste zoekwoorden die men hierbij gebruikte waren: ‘antabuse’, ‘ontwenningsverschijnselen alcohol’, ‘levercirrose’, ‘alcoholverslaving’, ‘alcoholvergiftiging’ en ‘campral’.

Uit het bovenstaande zouden we voorzichtig kunnen afleiden dat een meerderheid van bezoekers zelf alcoholproblemen ervaart of iemand kent die hiermee te maken heeft.

De zelftest

De zelftest werd ongeveer 10.000 maal uitgevoerd. Meer mannen dan vrouwen deden de test, 62% tegenover 48%. Er waren opvallende schommelingen tussen de verschillende maanden, met variaties tussen 600 en 1.200 uitgevoerde tests per maand. De hoogste aantallen noteerden we rond het einde van het jaar, met een dal tijdens de zomermaanden. Ongeveer 20% van de testpersonen gaven aan dat ze het voorbije jaar opvallend meer waren gaan drinken. Bijna 21% van de testpersonen rapporteerden dagelijks meer dan 6 glazen te drinken. 39% van hen lieten verstaan dat ze van plan waren minder te gaan drinken, 36% dat ze dat niet van plan waren.

Het zelfhulpprogramma

Er hebben zich 838 mensen geregistreerd voor het zelfhulpprogramma, waarvan 51% vrouwen en 49% mannen. Een kleine 100 mensen haakten vrijwel onmiddellijk af. De overigen volgden gemiddeld gedurende een 3-tal weken het programma. Ongeveer een vierde was van plan om volledig te stoppen met drinken.

Een meerderheid van deelnemers, bijna 60%, was hoger geschoold (d.w.z. volgden verdere opleiding na hun secundaire studies). De sterkst vertegenwoordigde leeftijdscategorieën waren: 35-44 jaar (32,4%), 45-54 jaar (25,6%) en 25-34 jaar (20,5%).

Een belangrijk gegeven is dat een overgrote meerderheid van deelnemers voordien nooit beroep gedaan had op enige vorm van hulpverlening. Slechts 14% had voordien reeds hulp gezocht, zoals gesprekken met de huisarts, contact met een centrum of zelfhulpgroep, of andere vormen van begeleiding.

De online begeleiding

Er waren 373 aanmeldingen om het programma te volgen met begeleiding door een professionele hulpverlener, waarvan 52% mannen en 48% vrouwen. Ongeveer 37% van deze mensen haakten af tijdens of vlak na de aanmelding, dus meestal zonder dat er enig contact geweest was met een hulpverlener via mail of chat. Dat is meer dan in 2009, toen we 25% afhakers telden tijdens of vlak na aanmelding. Nadat deelnemers effectief met de begeleiding van start gingen, stopten 13% onaangekondigd zonder opgave van reden. Een 6% stopte de begeleiding in onderling overleg met hun hulpverlener, meestal omdat ze verdere begeleiding niet meer nodig vonden. Ongeveer 6% werd in overleg verwezen naar ambulante of residentiële hulpverlening.

Een meerderheid van deelnemers, iets meer dan 50%, was hoger geschoold (d.w.z. volgden verdere opleiding na hun secundaire studies). De sterkst vertegenwoordigde leeftijdscategorieën waren: 35-44 jaar (29,6%), 45-54 jaar (28%) en 25-34 jaar (25,5%). Verder valt te noteren dat 73,5% van de deelnemers aan het werk waren (waarvan 16,5% half time). De overigen waren werkloos, kregen een ziekte-uitkering of volgden een opleiding.

In tegenstelling tot het zelfhulpprogramma hadden in 2010 veel meer deelnemers voordien reeds beroep gedaan op hulpverlening, ongeveer 55%. Hiervan was 5,3% wegens alcoholproblemen opgenomen geweest in een algemeen ziekenhuis, 21% had beroep gedaan op de huisarts, 16,8% op een andere hulpverlener en 12% op een zelfhulpgroep (AA, SOS Nuchterheid of andere).

Deelnemers aan de online begeleiding scoorden in 2010 op de AUDIT (alcoholtest van de Wereldgezondheidsorganisatie) gemiddeld 24,2 punten. Een score boven 20 op deze test wijst erop dat men zich in een ‘hoge risicozone’ bevindt wat alcoholgebruik betreft, met een grote kans op afhankelijkheid.

Voor deelnemers met het programma begonnen rapporteerden ze gemiddeld 38 glazen alcohol te drinken per week. Diegenen die het volledige programma afmaakten en een eindevaluatie invulden rapporteerden gemiddeld nog 11 glazen per week te drinken. Ongeveer 35% gaf aan volledig gestopt te zijn.

Evaluaties door deelnemers
Een heel aantal deelnemers die het volledige begeleidingsprogramma van 12 weken hadden afgerond, vulden daarna een evaluatieformulier in. Er kon gereageerd worden op een aantal stellingen via een 5-punten schaal (helemaal oneens – niet eens – neutraal – mee eens – helemaal eens). Hieronder de resultaten:

93% vond het programma een goede aanpak van hun probleem, 6% reageerde neutraal, 1% was het oneens
93% vond dat ze een vooruitgang gemaakt hadden i.v.m. hun probleem, 2% was neutraal, 5% vond van niet
96% vond het online programma overzichtelijk en duidelijk, 4% reageerde neutraal
91% ervaarde voordelen van minderen of stoppen met drinken, 9% reageerde neutraal, 1% was het niet eens
78% vond dat de algemene kwaliteit van hun leven erop vooruit gegaan was, 18% reageerde neutraal, 5% vond van niet
52% vond dat ze beter met mensen en situaties konden omgaan waar ze vroeger problemen mee hadden, 41% reageerde neutraal, 7% vond van niet
97% vond de hulpverlener voldoende deskundig (“goed in zijn vak”), 3% reageerde neutraal.
98% gaf aan de hulpverlener goed te vertrouwen, 2% was neutraal.
100% voelde zich respectvol behandeld door de hulpverlener (82% was het hiermee helemaal eens, 18% was het hiermee eens)
92% vond dat ze voldoende inspraak hadden tijdens het verloop van de begeleiding, 7% stond hier neutraal tegenover, 1% vond van niet

alcoholhulp 2010

Bespreking

Alcoholhulp blijkt een breed publiek te bereiken, maar vooral mensen die problemen ervaren op gebied van alcoholgebruik en mensen uit hun directe omgeving. Dit laatste merkten we vooral aan de mails die we kregen van partners en familieleden.

Dikwijls bleken deelnemers aan de online begeleiding reeds het hele traject van de website doorlopen te hebben: zelftest, informatie, persoonlijke verhalen en het zelfhulpprogramma. Het is dus duidelijk een voordeel dat de website meer biedt dan enkel een begeleidingsprogramma.

We noteerden relatief veel afhakers bij aanvang van de online begeleiding. We hebben er het raden naar wat de beweegredenen hiervoor zijn. We kunnen evenmin verklaren waarom het er in verhouding meer waren dan het jaar voordien. Het is natuurlijk een feit dat de meeste behandelingen voor verslavingsproblemen een hoog aantal drop-outs rapporteren. Dit zou eigen zijn aan mensen met een afhankelijkheidsproblematiek. Helaas zijn er geen eenduidige gegevens bekend over de drop-out cijfers bij reguliere face-to-face behandelingen, waardoor we geen vergelijking kunnen maken.

Het is mogelijk dat de drempel om met de online begeleiding te beginnen nog te hoog is. In ieder geval zijn we van plan de aanmeldingsprocedure, die nu in twee stappen verloopt, te vereenvoudigen en korter te maken. Verder hebben we de indruk dat de ernst van de problematiek bij deelnemers toegenomen was tegenover vorig jaar. De gemiddelde AUDIT score bijvoorbeeld steeg van 20 naar bijna 25. De toenemende bekendheid van Alcoholhulp in de hulpverleningssector kan hiervoor een gedeeltelijke verklaring vormen, waardoor meer mensen die reeds ernstige alcoholproblemen hadden de weg naar de website vonden.

Het feit dat de online begeleiding doelgroepen bereikt die ondermaats aan bod komen binnen de reguliere hulpverlening, werd nogmaals bevestigd. Het gaat hier met name over vrouwen, werkenden en hoger geschoolden. Deze drie groepen zijn veel sterker vertegenwoordigd bij het online publiek. Dit heeft enerzijds te maken met de lagere drempel en het feit dat men anoniem kan deelnemen. Schaamtegevoelens en vrees voor stigmatisering spelen bij deze groepen een grotere rol. Anderzijds is de online hulp voor hen bereikbaarder, ten minste voor de werkende groep, omdat men minder afhankelijk is van de kantooruren.

Effectieve deelnemers die het programma ook daadwerkelijk afmaakten zijn zeer tevreden over de gevolgde werkwijze. Ook de waardering voor hun individuele hulpverleners is zeer hoog. Uit concrete chatgesprekken bij afronding kwam dikwijls reeds tot uiting dat deelnemers het contact met hun hulpverlener als zeer persoonlijk en ondersteunend ervaarden. Deelnemers die in de loop van de begeleiding het programma stopten deden dat meestal omdat ze het gevoel hadden alleen verder te kunnen. Deelnemers die tijdens de eerste weken van de begeleiding stopten gaven aan dat het online werken hen niet bleek te bevallen omdat ze zich moeilijk konden uiten via het geschreven woord, of dat ze constateerden dat ze nog “niet klaar waren voor verandering”. Een aantal van deze laatste groep meldde zich na verloop van tijd echter opnieuw aan.

Een niet te onderschatten factor in het geheel van de online begeleiding die niet aan bod komt in het cijfermateriaal, is het afgeschermde forum voor deelnemers aan het programma. Via dit forum kunnen deelnemers anoniem contact met elkaar onderhouden en ervaringen uitwisselen. Ook deelnemers die reeds lange tijd gestopt zijn met het programma blijken regelmatig terug te komen. Er heerst een opvallend positieve sfeer op het forum, waarbij deelnemers doorgaans respectvol met elkaar omgaan en elkaar steunen op moeilijke momenten. De mogelijkheid van het forum werd door de meeste deelnemers hoog gewaardeerd, ook wanneer ze er niet actief aan deel namen.

alcoholhulp

Bekendmaking en onderzoek

Alcoholhulp kreeg aandacht in een aantal dag- en weekbladen, ondanks het feit dat er tijdens dit werkingsjaar minder geïnvesteerd werd in publiciteit. Ter promotie van de website werd vooral gewerkt aan de bekendmaking binnen de hulpverleningssector. Er werden een 4-tal elektronische nieuwsbrieven verstuurd naar allerlei organisaties zoals CGG’s, ziekenhuizen, CAW’s en OCMW’s. Eén nieuwsbrief was expliciet gericht naar werkgevers, bedrijven en preventieorganisaties. Dit resulteerde telkens in aanvragen voor folders en affiches.

De website werd eveneens gepresenteerd op een aantal studiedagen en workshops, o.a. op ‘Klikt het’ in Duffel, de regionale studiedag middelenmisbruik te Mechelen, studiedag VAD in het Vlaams parlement en de studiedag ‘e-mental health’ te Schaarbeek.

Verder werden er ook contacten gelegd met een aantal drughulpverleningsorganisaties die interesse toonden om het online aanbod binnen hun werking te integreren. In de loop van april vond een introductie tweedaagse plaats voor hulpverleners, die georganiseerd werd in samenwerking met de VAD. Deelnemers aan deze tweedaagse werden vertrouwd gemaakt met het programma en het hulpverlenerpaneel. Tijdens dag 2 vond een chat training plaats. In 2011 zullen een aantal organisaties de online begeleiding ook gaan gebruiken, in eerste instantie in combinatie met face-to-face gesprekken. Later zullen ze ook cliënten rechtstreeks online gaan begeleiden.

statistieken alcoholhulp 2010

Statistieken 2010

Bezoekers website

Totaal: 145.587.
Dit betekent een gemiddelde per maand van meer dan 12.000 bezoekers. Het hoogste aantal noteerden we in november met 14.268 bezoekers.

Zelftest

Totaal: 9.931

Zelfhulpprogramma

Totaal aantal aanmeldingen: 838, waarvan 49% mannen en 51% vrouwen.
Studieniveau’s:

lager onderwijs: 5,25%
middelbaar onderwijs: 35,4%
hoger onderwijs: 59,3%

Verdeling per provincie:

Brussel: 4,4%
Vlaams-Brabant: 16%
Antwerpen: 25,3%
Limburg: 8,6%
West-Vlaanderen: 12%
Oost-Vlaanderen: 16,2%
Wallonië: 4,2%
Buitenland: 13%

Verdeling over de leeftijdscategorieën:

jonger dan 18 jaar: 1,7%
18 – 24 jaar: 5,6%
25 – 34 jaar: 20,5%
35 – 44 jaar: 32,4%
45 – 54 jaar: 25,6%
55 – 64 jaar: 12,7%
Ouder dan 65 jaar: 1,5%

Online begeleiding

Totaal aantal registraties: 373
Waarvan 52% mannen en 48% vrouwen.
Studieniveau’s:

Lager onderwijs: 1,7%
Lager secundair: 9,6%
Hoger secundair: 37,5%
Hoger niet-universitair: 34%
Universitair: 16,5%

Werksituaties:

Totaal aantal werkenden: 73,5% (waarvan 16% half-time)
Werkloos: 5,6%
Rest: gepensioneerd, opleiding, invaliditeit,…

Voordien hulpverlening:

Opname in een algemeen ziekenhuis: 5,3%
Opname in een psychiatrisch ziekenhuis of op een gespecialiseerde ontwenningsafdeling: 0
Gesprekken met een hulpverlener: 16,8%
Groepsgesprekken of AA: 12,3%
Bij een huisarts: 20,4%