Wearables in de gezondheidszorg

Wearables of wearable technology is een technologische trend die sinds eind 2013 opgang maakt. Ongeveer iedereen heeft al wel iets vernomen over ’trackers’, ‘smart watches’ of ‘Google Glass’. Wearables zijn elektronische apparaatjes die op het lichaam gedragen worden, bijvoorbeeld als polsband, een band rond je borst, een ring, aan je broeksband, een ‘slimme pleister’ of een bril zoals bij Google Glass. De apparaatjes kunnen een aantal lichamelijke parameters registreren, die vervolgens doorgestuurd worden via een draadloze verbinding naar een bijhorende app op je smartphone.

Momenteel worden wearables vooral gebruikt in het kader van fitness, waarbij geregistreerd wordt hoeveel stappen je zet, hoeveel calorieën je verbruikt, je hartslag, enzovoort. Maar zijn ze ook bruikbaar in de (geestelijke) gezondheidszorg?

Nodig of handig?

Wil je meer zicht krijgen op je gezondheid dan monitoren de wearables je hart- en ademhalingsritme, eetgewoontes en slaappatroon. Ze kunnen ook een seintje geven als het tijd is om in beweging te komen of te gaan slapen.

Het is een terechte vraag of wearables echt nodig zijn wanneer je aan je fysieke conditie wil werken, maar handig blijken ze wel. Trackers kunnen immers als een soort persoonlijke assistent of coach functioneren, want naast het bijhouden van parameters kan je ook doelen instellen die je wilt halen en je prestaties evalueren.

Gezondheidszorg

In de gezondheidszorg zijn er alleszins meer dan louter ‘handige’ toepassingen mogelijk voor wearables. Zo kunnen mensen met lichamelijke aandoeningen die tijdelijke of permanente monitoring vereisen zeker gebruik maken van deze technologie. Bijvoorbeeld een wearable die accuraat signalen van het hart opvangt die wijzen op de mogelijke ontwikkeling van een hartaanval of hartfalen. Of kijk naar de Scanadu Scout die in 10 seconden temperatuur, pols, hartslag, ECG, bloeddruk en zuurstofgehalte in het bloed meet, louter door het apparaatje tegen je voorhoofd te houden. Google werkt dan weer aan een contactlens die de bloedsuikerwaarde kan meten via het traanvocht in het oog. Zeker geschikt voor diabetici.

Ook Google Glass, het futuristische brilletje (zonder glazen) kan meer zijn dan een hippe gadget, zoals beschreven in dit blogartikel van Vala Afshar. Er wordt ook reeds volop geëxperimenteerd met de toepassingsmogelijkheden van Google Glass, o.a. door de Radboud universiteit Nijmegen en het UZAntwerpen.

Wearables zijn nu al in staat om je bewegingen te registreren, je bloeddruk en hartslag te meten, je bloedsuikerspiegel bij te houden, de calorische waarden van je maaltijd te berekenen (via een ‘spectrometer’) en je zweet te analyseren. Om al die verschillende wearables en bijhorende apps te laten samenwerken en alle data te verzamelen en te ordenen worden frameworks ontwikkeld, zoals bijvoorbeeld ‘HealthKit’ van Apple. Concurrent Google werkt dan weer aan het ‘Google Fit’ framework. Al die verzamelde data is echter voor een doorsnee mens niet altijd eenvoudig te interpreteren. In een aantal gevallen worden ze dus best doorgestuurd naar gezondheidscentra of artsen die kunnen ingrijpen wanneer bepaalde kritische grenswaarden overschreden worden.

De beschreven ontwikkelingen zullen op termijn kunnen bijdragen aan preventie, een beter begrip van een aantal ziektebeelden en het vermijden van spoedopnames, hospitalisaties en onnodig lijden.

Geestelijke gezondheidszorg

Ook binnen geestelijke gezondheidszorg zullen enkele van bovenstaande wearables kunnen ingezet worden. Bijvoorbeeld om iemand aan te zetten tot meer beweging of gezondere slaapgewoontes. Psychische parameters zijn echter moeilijker meetbaar en niet zomaar af te leiden uit lichamelijke data. Hoewel…

Stress en gespannenheid zijn bijvoorbeeld wel afleidbaar uit lichamelijke verschijnselen. Vaak ‘weet’ ons lichaam trouwens eerder dan wijzelf dat we onder spanning komen. Signalen die hier op wijzen zouden via een wearable kunnen opgevangen worden en gecommuniceerd via de wearable zelf of via een smartphone app.

Zich opbouwende spanning is bijvoorbeeld bij mensen met een afhankelijkheidsprobleem vaak de voorbode van ‘craving’ en/of van effectief herval. Gelijkaardige fenomenen kunnen zich voordoen wanneer iemand vatbaar is voor depressie of burn-out. Ook angstaanvallen worden voorafgegaan door versnelde ademhaling/pols en andere symptomen. Mensen met psychotische stoornissen ervaren in de periode voor decompensatie vaak onrust en slaapstoornissen.

Wearables zullen na verloop van tijd symptomen van crisis vooraf kunnen detecteren, waardoor het voor de persoon in kwestie (of eventueel betrokken hulpverleners) mogelijk is om op tijd stappen te ondernemen. In dit geval kan een wearable niet enkel signaleren, maar ook als een ‘coach’ functioneren.

Om doelmatig te zijn zullen wearables echter niet enkel accuraat moeten zijn, maar ook meer kunnen meten dan enkel hartslag en beweging om bijvoorbeeld het stressniveau te bepalen. Metingen van ademhaling via een polsband blijken ook weinig nauwkeurig. Een nieuwe wearable (de Spire), belooft veel efficiënter het stressniveau te kunnen vaststellen door gegevens van zowel hartslag als ademhaling te combineren. Niet via een polsband, maar door bevestiging van het apparaatje aan broeksband of beha.

De grote vraag bij dergelijke nieuwigheden blijft steeds: doen ze wat ze beloven? Niet voor niets willen de ontwikkelaars van de hogergenoemde Scanadu Scout hun apparaat nog niet vrij op de markt brengen. Ze willen het eerst een lange tijd grondig uittesten via 8.000 stakeholders (die er wel over kunnen beschikken) én het als ‘medical device’ laten goedkeuren door de Amerikaanse FDA (Food & Drug Administration).

Het zal op termijn zeker mogelijk worden om accuraat o.a. endorfines en cortisol te meten via zweet. In ieder geval zullen de wearables meer individueel moeten geijkt worden op de gebruiker, want lichamelijke kenmerken die samengaan met psychische moeilijkheden kunnen immers sterk verschillen van persoon tot persoon. Zo is stress bijvoorbeeld niet altijd negatief. En sommige mensen zullen mogelijk zelfs extra gestresseerd kunnen worden van het feit dat hun wearable aankondigt dat ze onder stress staan…

Een database van wearables is te vinden op: vandrico.com