De Nieuwe GGZ
Er rommelt wat in de Nederlandse GGZ. Natuurlijk waren er doorgedreven besparingen, maar ook zonder die aderlating kon het hulpaanbod onvoldoende antwoord bieden aan de hulpvraag. Al langer lezen we berichten over ontevreden cliënten en hulpverleners die hun buik vol hebben van het hokjesdenken, beperkende protocollen en de uit de hand lopende bureaucratie. De Vlaamse en Nederlandse GGZ zijn zeker niet op alle punten vergelijkbaar, maar ook in Vlaanderen hebben we te maken met een groeiende kloof tussen zorgbehoeften en een werkbaar aanbod vanuit o.a. de CGG en aanverwante organisaties.
Onlangs kwam in Nederland een nieuwe beweging boven water die zich ‘de Nieuwe GGZ’ noemt. Eén van de inspirators is psychiater Jim Van Os, die reeds eerder in het nieuws kwam naar aanleiding van de website ‘schizofrenie bestaat niet’.
Psychosegevoeligheid
De website ‘schizofrenie bestaat niet’ sluit aan bij het ‘hersteldenken’, dat afstand neemt van een eenzijdig medisch-psychiatrische benadering. Volgens psychiater Jim Van Os werd ‘schizofrenie’ als label gehanteerd dat staat voor een ‘ongeneeslijke hersenziekte’ zonder perspectief. Hij benadrukt echter dat psychose een gewone menselijke variatie is, waar je met de juiste hulp en ondersteuning vaak goed mee kan leren omgaan. Er wordt niet ontkend dat sommige mensen een psychosegevoeligheid hebben die tot zeer ernstige problemen kan leiden. Er wordt evenmin ontkend dat medicatie een ondersteuning kan bieden, maar er is meer mogelijk… 8 op de 10 mensen die psychosegevoelig zijn kunnen daarvan herstellen (wat niet hetzelfde is als ‘genezen’).
Omdat SchizofrenieBestaatNiet zich vooral richtte op het schizofrenie-debat en wetenschappelijk nieuws, werd voor psychosegevoeligen (en hun omgeving) Psychosenet ontwikkeld. Deze website bevat veel meer toegankelijke informatie via tekst, animaties en video’s. Verder o.a. ook praktische tools (diverse zelftests en apps), een e-mailspreekuur en adressen.
De Nieuwe GGZ
De Nieuwe GGZ sluit eveneens aan bij de herstelbeweging. Het gaat daarbij niet alleen om herstel van symptomen (remissie), maar veel meer om het herstel van het functioneren én van de eigen identiteit binnen de context waarin een hulpvrager leeft. Daarnaast wordt gekeken naar:
- de organisatiestructuur van de GGZ (te weinig ingebed in lokale gemeenschappen),
- de wijze waarop behandeld wordt (vaak louter symptoomgericht),
- het terugdringen van bureaucratie en regeldruk,
- de mogelijkheden tot samenwerking met ervaringsdeskundigen en mantelzorgers,
- het inzetten van digitale hulpmiddelen (niet louter gericht op het reproduceren van bestaande behandelmethoden, maar ook om autonomie te stimuleren),
- en nieuwe manieren om onderzoek te voeren door gebruik te maken van ‘Big data’ (op gemeenschapsniveau) en ‘event sampling’ (op individueel niveau).
Jim Van Os :”Er wordt in de sector hard gewerkt door bevlogen mensen maar toch lukt het ons onvoldoende om de juiste zorg bij de juiste mensen te krijgen. De huidige tijd biedt kansen om het anders en beter te doen. We moeten de professionele zorg terug brengen naar een passende schaal, het perspectief van de hulpvrager als uitgangspunt nemen bij het herinrichten van de zorg, ondersteund door een community van mensen en betekenisvolle eHealth en mHealth.”
Op 21 oktober ging de beweging ‘De Nieuwe GGZ’ van start met de publicatie van een pamflet, geschreven door Frank Schalken.