Nieuwe initiatieven online suïcidepreventie

SuIcidepreventie blijft een belangrijk aandachtspunt in de gezondheidszorg. In Vlaanderen zijn er gemiddeld 28 zelfmoordpogingen en 3 effectieve zelfdodingen per dag. Daarmee scoort Vlaanderen boven het Europese gemiddelde en is het aantal zelfdodingen twee maal zo hoog dan in Nederland.

Zelfmoord 1813 / VLESP (Vlaams Expertisecentrum Suïcidepreventie) zetten volop in op online middelen om de drempel voor hulpverlening te verlagen. Recent werd daar een e-learning module voor hulpverleners aan toegevoegd.

Dat Vlaanderen tweemaal zoveel zelfdodingen kent dan Nederland is een opvallend gegeven aangezien uit onderzoek (Reynders, 2015) blijkt dat er geen significante verschillen zijn tussen beide regio’s wat betreft psychisch welbevinden, het aantal suïcidepogingen en de prevalentie van ernstige suïcidegedachten. Mogelijke verklaringen zijn eerder te zoeken bij onder andere: het sneller professionele hulp zoeken, een betere bekendheid met hulpverlening en een snellere doorstroming naar psychologische hulp via de huisarts in Nederland.
Meer info op sociaal.net

Er zijn dus aanwijzingen dat in Vlaanderen de drempel om hulp te zoeken voor mensen met suïcidegedachten hoger ligt en dat hulp krijgen een beschermende factor zou kunnen zijn. In dat kader kan online hulpverlening zeker een bijdrage leveren. Zonder daarom een ’totaaloplossing’ te zijn biedt online hulp immers de mogelijkheid om grote groepen mensen via een laagdrempelig aanbod te bereiken.

Online zelfmoordpreventie

Naast hun ‘klassieke’ aanbod voor crisishulp via telefoon, chat en mail, is de gratis BackUp app  beschikbaar. Deze mobiele toepassing kan ondersteuning bieden door het ter beschikking stellen van snelle contactmogelijkheden met vertrouwenspersonen, tools om crisismomenten te herkennen en terug rustiger te worden, de mogelijkheid om eigen foto’s, muziek en video’s toe te voegen en een ‘safety plan’. Ook mensen uit de nabije omgeving kunnen gebruik maken van de app om tips te krijgen en de mogelijkheid om hoopvolle zaken te delen ter ondersteuning.

Hierbij aansluitend is er de mobiele app ‘On Track Again’, ontwikkeld door DAGG,  een Centrum Geestelijke Gezondheidszorg, in samenwerking met andere organisaties. Deze toepassing is bedoeld voor mensen die een zelfmoordpoging achter de rug hebben.

Op de website van Zelfmoord1813 is het ‘Safety Plan’ als aparte module vrij toegankelijk. Deze kan zelfstandig of samen met een hulpverlener of vriend/familielid ingezet worden. Het opstellen van een safety plan wordt beschouwd als een van de ‘best practices’ uit de suïcidepreventie.

In september 2016 werd de online zelfhulpcursus ‘Think Life’ gelanceerd, oorspronkelijk ontwikkeld door de Vrije Universiteit Amsterdam en door het VLESP aangepast voor een Vlaams publiek. De cursus is gebaseerd op principes uit de cognitieve gedragstherapie en opgebouwd uit zes stappen die zelfstandig en in eigen tempo kunnen doorlopen worden.  Uit onderzoek van het VLESP (2015) blijkt dat het volgen van deze cursus resulteert in een significante afname van suïcidegedachten, depressieve klachten en angst.

Voor nabestaanden heeft Werkgroep Verder een online aanbod via een forum, een herinneringssite en online gespreksgroepen.

E-learning Suïcidepreventie-reflex

Hulpverleners uit alle disciplines zullen vroeg of laat in contact komen met mensen die suïcidegedachten hebben of acuut suïcidaal zijn. De praktijk leert dat dit gegeven voor hulpverleners vaak geen eenvoudige opgave is. Worden signalen herkend en bevraagd? Is het goed om hierover in gesprek te gaan? Welke stappen kan je zetten en hoe zorg je voor opvolging?

Eind maart 2017 publiceerde het VLESP een multidisciplinaire richtlijn (pdf) voor de detectie en aanpak van suïcidaal gedrag. Deze richtlijn is gebaseerd op wetenschappelijke inzichten en wil handvaten bieden voor de praktijk. De richtlijn wordt aangevuld met een e-learningwebsite ‘Suïcedepreventie-reflex’ die concrete aanbevelingen bevat.

Suïcedepreventie-reflex bestaat naast de informatie over achtergrond en theorie van suïcidepreventie, uit een 4-tal modules:

• In module 1 wordt dieper ingegaan op mogelijke signalen en het aangaan van een gesprek hierover.
• Module 2 geeft aanwijzingen voor het zorgpad dat kan gevolgd worden: van ambulante begeleiding, over psychiatrische thuiszorg tot opname.
• Module 3 focust op de eerste opvang en de verdere opvolging na een suïcidepoging.
• In module 4 wordt stilgestaan bij de vraag: ‘wat na een zelfdoding?’ en de opvang van nabestaanden.

De modules zijn interactief opgezet en werden stijlvol vormgegeven. Verder bevat het e-learning platform onderdelen over suïcidepreventiebeleid, met aanwijzingen om dit te implementeren binnen organisaties, en juridische thema’s zoals: beroepsgeheim, aansprakelijkheid en patiëntenrechten.

Gebruik van dit platform is kosteloos en zelfs registratie is niet nodig.